|
Ο θυμός είναι ένα από τα βασικά ανθρώπινα συναισθήματα, όπως η θλίψη, η χαρά, ο φόβος. Ωστόσο, για πολλούς αποτελεί ένα συναίσθημα «ταμπού». Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους όπως:
-
Το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώσαμε. Αν για παράδειγμα μεγαλώσαμε σε μια οικογένεια όπου ο θυμός θεωρείτο ένα απαγορευμένο, «κακό» συναίσθημα και κάθε φορά που τον εκφράζαμε μας επέκριναν ή μας τιμωρούσαν το πιο πιθανό είναι πως θα μάθουμε να «κουκουλώνουμε» το συγκεκριμένο συναίσθημα.
-
Ο φόβος μήπως χάσουμε την αποδοχή των άλλων. Φοβόμαστε πως αν θυμώσουμε με τους γύρω μας εκείνοι θα πάψουν να μας αγαπούν, να μας συμπαθούν, θα σχηματίσουν αρνητική εικόνα για εμάς, θα μας εγκαταλείψουν.
-
Ο φόβος μήπως τσαλακώσουμε την εικόνα μας. Φοβόμαστε ότι αν θυμώσουμε θα φανούμε μικροπρεπείς, κακοί, αγενείς.
-
Η πεποίθηση ότι ο θυμός προκαλεί σύγκρουση και η σύγκρουση καταστρέφει τις σχέσεις. Πιστεύουμε πως αν εκφράσουμε το θυμό μας η σχέση θα διαλυθεί. Ωστόσο αν ο θυμός εκφραστεί με ώριμο τρόπο και αν ακολουθήσει ειλικρινής διάλογος η σχέση όχι απλά δεν διαλύεται αλλά δυναμώνει και εξελίσσεται.
Ωστόσο ο θυμός αποτελεί μια υγιή συναισθηματική αντίδραση στην ματαίωση και στην αδικία. Οι άνθρωποι που συστηματικά καταπιέζουν το θυμό τους συχνά αντιμετωπίζουν ψυχοσωματικά προβλήματα και να παρουσιάζουν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, καθώς η συσσωρευμένη ενέργεια που πηγάζει από συναίσθημα του θυμού στρέφεται ενάντια στον εαυτό. Χαρακτηριστικές μορφές εκδήλωσης του καταπιεσμένου θυμού, εκτός από τα ψυχοσωματικά προβλήματα είναι οι ενοχές, η κατάθλιψη. Σε όλες τις παραπάνω καταστάσεις η επιθετικότητα στρέφεται προς τον εαυτό.
Πότε ο θυμός αποτελεί τοξικό συναίσθημα:
-
Όπως προαναφέρθηκε ο θυμός μπορεί να είναι τοξικός όταν δεν εκτονώνεται με αποτέλεσμα η επιθετικότητα να στρέφεται στον ίδιο μας τον εαυτό, να αυτοτιμωρούμαστε.
-
Όταν εκφράζεται με ανώριμο τρόπο με αποτέλεσμα να αναστέλλει την εξέλιξη της σχέσης (αντιδρούμε ακραία, δεν ακούμε τον άλλο, δεν διαπραγματευόμαστε, γινόμαστε βίαιοι).
-
Όταν αποτελεί το μοναδικό συναίσθημα με το οποίο ανταποκρινόμαστε στις διάφορες ματαιώσεις. Μετατρέπουμε δηλαδή όλα τα αρνητικά συναισθήματα που δεν αντέχουμε να βιώσουμε σε θυμό (θλίψη, φόβο, πόνο).
Πως μπορούμε να διαχειριστούμε όσο πιο δημιουργικά γίνεται το συναίσθημα του θυμού ώστε να μη μας αποδιοργανώνει αλλά αντίθετα να αποτελεί κίνητρο για να εξελιχθούμε και βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους γύρω μας;
-
Αναγνωρίζω το θυμό μου. Παρατηρώ τον εαυτό μου και τις σωματικές αντιδράσεις μου. Ποιες καταστάσεις, συμπεριφορές μου προκαλούν θυμό; Τι συμβαίνει στο σώμα μου όταν αρχίζω να θυμώνω (π.χ. κοκκινίζω, ιδρώνω, νιώθω ένταση στο πρόσωπο, ανασαίνω γρηγορότερα κτλ);
-
Προσπαθήσω να εντοπίσω το συναίσθημα που βρίσκεται πίσω από το θυμό μου (απειλή, φόβος). Για ποιο λόγο με θυμώνουν ορισμένες συμπεριφορές; Συνήθως θυμώνουμε όταν νιώθουμε απειλή. Όταν φοβόμαστε ότι κάτι χάνουμε (το δίκιο μας, την αξιοπρέπεια μας, την αποδοχή και τη φροντίδα κάποιου κτλ) ή όταν οι ανάγκες μας δεν ικανοποιούνται.
-
Απενοχοποιώ τον εαυτό μου. Αποδέχομαι τον θυμό μου σαν ένα βασικό ανθρώπινο συναίσθημα και δίνω στον εαυτό μου το δικαίωμα να θυμώνει. Έχω δικαίωμα να νιώθω ο,τιδήποτε, επιλογή και ευθύνη μου είναι όμως πως θα διαχειριστώ το συναίσθημα μου, πως θα αντιδράσω.
-
Κάνω ένα διάλειμμα και επανέρχομαι όταν έχω ηρεμήσει. Δώστε χρόνο και χώρο στον εαυτό σας να ηρεμήσει. Όταν αισθάνεστε ότι ο θυμός σας κατακλύζει και δεν μπορείτε να τον ελέγξετε, απομακρυνθείτε για λίγο από πηγή που σας τον προκάλεσε, πάρετε μερικές βαθιές ανάσες και επιστρέψετε όταν θα έχετε ηρεμήσει για να διαπραγματευτείτε ή να συζητήσετε για αυτό που σας θύμωσε.
-
Βρίσκω τρόπους αποφόρτισης και εκτόνωσης. Είναι πολύ βοηθητικό για ανθρώπους επιρρεπείς στο συναίσθημα του θυμού να εντάξουν στη ζωή τους κάποια δραστηριότητα που να τους αποφορτίζει. Η άσκηση αποτελεί έναν πολύ καλό τρόπο εκτόνωσης και προκαλεί έκκριση ορμονών (ενδορφινών και σεροτονίνης) που σχετίζονται με την καλή διάθεση. Επίσης, δραστηριότητες, περισσότερο καλλιτεχνικές (ζωγραφική, κεραμική, συγγραφή) μας βοηθούν να χαλαρώσουμε και να εκφράσουμε καταπιεσμένα συναισθήματα.
-
Μαθαίνω να διεκδικώ όσα πιστεύω πως μου αξίζουν, να διαπραγματεύομαι, να εκφράζω αυτό που αισθάνομαι. Πολλές φορές που νιώθουμε αδικημένοι, προσβεβλημένοι, ματαιωμένοι, θυμώνουμε όχι μόνο με τους άλλους αλλά και με τον εαυτό μας που επέτρεψε στους άλλους να μας αδικήσουν, να μας υποτιμήσουν, να μας προσβάλλουν και ενδεχομένως δεν αντέδρασε όπως έπρεπε. Για το λόγο αυτό είναι καλό να μάθουμε να θέτουμε όρια, να εκφράζουμε ξεκάθαρα τι μας ενοχλεί και τι περιμένουμε από τους άλλους, να διεκδικήσουμε ώριμα αυτά που θέλουμε.
|